STARI GRAD KLOBUK

Stari grad Klobuk se prvi put spominje u XI vijeku u vijeme borbe između zetskog kneza Vojislava i zahumskog kneza Ljutovida. Klobuk je spadao u župu Vrm u oblasti Travunije. Od XII vijeka trebinjska oblast je u posjedu Nemanjića, a 1377. godine ulazi u sastav bosanske države. Raspadom te države župa Vrm sa Klobukom došla je u posjed Pavla Radenovića. Od 1441. godine Klobuk je u vlasništvu Stjepana Vukčića Kosače.

Klobuk su zauzeli Turci 1477. godine, 1878. godine austorugarska vojska ga bombarduje i osvaja. Navedeni lokalitet je, sa istorijske tačke gledišta, značajan jer se spominju mnoge važne ličnosti u turbulentnim vremenima borbe za vlast od sjednjovjekovnog perioda pa do njegovog konačnog pada.

Arheološka istraživanja, obavljena 2002. i 2005. godine,  potvrdila su kontinuitet lokaliteta od ranog srednjeg vijeka do pada Grada 1878. godine, a tada su potvrđene i davno uočene razne nadogradnje, pogotovo od XV do XIX vijeka odnosno u vrijeme kada su Kluobuk napadali Venecija, Rusi i Crnogorci.

Vidljive su i arhitektonske intervnecije na crkvi te ostale preinake karakteristične za otomanski period. Do sada su otkrivena dva objekta i dio trećeg. Sa vanjske strane otkopani su temelji džamije. U otkopu oko džamije otkriveni su temeljni dijelovi zidova (za sada nedovoljno identifikovanog objekta) i apsida crkve.  Evlija Čelebija je, u drugoj polovini XVII vijeka, opisao grad Klobuk kao čvrstu i malenu tvrđavu u kojoj je 20 pločom pokrivenih kuća i odžak Jusuf bega, tadašnjeg zidara. Pored toga Čelebija je u gradu zabilježio jednu malu džamiju,  banju (hamam) i gotovo srušen han.

Zbog svega navedenog Klobuk predstavlja istorijsku postavku građenu vijekovima pa onaj ko ga posjeti može da vidi i ostake crkve i džamije, a unutar zidina starog grada obiđe i stećak, visoki sanduk, sa postavljenim i uklesanim natpisom u kome se spominje da tu leži Vukosav Zemlić.

Postoji i legenda da su se turski vojnici, branitelji Klobuka, od napada Crnogorca i Rusa koji su se peli uz klobučke stijene, branili tako što su bacali košnice pune pčela kad im je nestalo municije. Ovo „oružje“ je bilo toliko efikasno da su pčele, u par navrata, odbranile grad, ali mjesecima iza toga pravile i probleme stanovništvu okolnih sela rojeći se na svim mogućim mjestima.

Stari grad Klobuk po dimenzijama svojih zidova i velikim prostorom na izuzetno specifičnom uzvišenju privlači pažnju i izuzetna je, ali nedovoljno oblikovana atrakcija za promociju turističkih potencijala lokalne zajednice  kao i za kreativno njegovanje tradicije. Prilaz tvrđavi je moguć jedino sa zapada. Sa ostalih strana su strme litice koje padaju na rijeku Sušicu.

Danas, Stari grad Klobuk  pripada Gradu Trebinju. Lociran je u blizini granice sa Crnom Gorom uz magistralni put Trebinje-Nikšić i nalazi se u registru nacionalnih spomenika Bosne i Hercegovine.

Latitude: 42.722652, Longitude: 18.516634