DŽAMIJA HASAN-PAŠE PREDOJEVIĆA

Hasan-paša Predojević je, još kao dijete, odveden u Istanbul, Turska, gdje je primio islam i dobio ime Hasan. Jedno predanje kaže da je rođen u Prijevoru kod Bileće i da je imao bogatog strica kneza Predojevića. Knez je imao šest sinova, ali je svih šest sačuvao od Turaka i odvođenja u Istanbul i umjesto njih dao je jedinog sina svog brata, Hasan-pašu. Nakon školovanja u Istanbulu i dobijanja titule vezira Hasan-paša napokon dolazi u Bileću sa svojom vojskom i prvi put se, od odlaska, sreće sa svojom majkom koja mu je  ispričala šta je knez Predojević uradio. Hasan-paša je izdao naredbu da se knez kamenuje, a mjesto na kom je to urađeno danas se zove Gomila.

U isto vrijeme kada je izdao naredbu za gradnju džamije u Grabovicama, Bileća, svojoj majci gradi i crkvu u selu Prijevor. Na zidu te crkve uz krst uklesan je i polumjesec i zvijezda, a narod ovu crkvu zove Predojevića crkva.

Džamija Hasan-paše Predojevića je jedna od najstarijih džamija u Hercegovini, izgrađena 1572. godine i upisana je u registar nacionalnih spomenika Bosne i Hercegovine te predstavlja bitan sakralni spomenik arhitekture XVI vijeka. Tlocrt džamije je kvadratan sa dograđenim trijemom, a lokalitet je u potpunosti arheološki neistražen. Zbog pravougaonog oblika munare pretpostavlja se da su graditelji ove džamije bili iz Dubrovačke Republike jer je Hasan-paša imao odlične odnose sa dubrovačkim senatom.

Prema Hasandedić Hivziji (“Muslimanska baština u istočnoj Hercegovini”, Sarajevo 1990.) pretpostavlja se da je na području istočne Hercegovine bilo 14 džamija slične arhitekture. Smatra  se da je ovakva arhitektura sa dominant pravougaonim minaretom, u stvari, spoj hrišćanske i islamske arhitekture jer su ih gradili majstori sa Jadrana odnosno iz Dubrovačke Republike te su koristili crkvene tornjeve kao primjer za gradnju munara. O izgledu munare ove džamije danas se govori iz ugla jedinstvenog arhitektonskog oblikovanja u otomanskoj arhitekturi. Isti graditeljski pristup može da se vidi i na džamiji Muja Kotezlije u selu Kotezi u Popovom Polju.

Džamija Hasan-paše je značajna sa istoriografiju XVI i XVII vijeka, a posebno za istoričare koji se bave Hasan-pašom Predojevićem i njegovim učešćem u zbivanjima na području Balkana. Na žalost, ova džamija, kao i ona u Kotezima, oštećena je u Drugom svjetskom ratu i od tada je van funkcije.

Latitude: 42.8774461, Longitude: 18.419882700000016