CRKVA SVETOG KLIMENTA

Iako nevelika, crkva svetog Klimenta u trebinjskom naselju Mostaći bogato je živopisana tako da je mnogi poznavaoci freskoslikanja zovu “najmanjom“ umjetničkom galerijom na svijetu. Ta likovna komponenta dominira njenim enterijerom, a majstor Vasilije, živopisac hrama, ugledao se na više uzora. U ikonografskom smislu glavni uzor mu je bilo slikarstvo Georgija Mitrofanovića, a u tehničkom smislu oslanjao se na predloške iz knjige “Praznički minej“ koji je štampan 1538. godine u Veneciji. Majstor Vasilije je bio domaći slikar što se vidi u natpisima uz naslikane likove u kompozicijama. Ti natpisi su izvedeni na srpskom jeziku sa fonetskim hercegovačkim lokalizmima.

Živopis u crkvi svetog Klimenta svojevrstan je dokaz o raznolikim umjetničkim uticajima na jednom malom prostoru. Majstor Vasilije je vjerovatno preuzeo slikarska rješenja iz djela Vicka Lovrova u manastiru Tvrdoš koji se nalazi u blizini ove crkve, a po svemu sudeći bio je poluobrazovani slikar koji je utkao nekoliko novina u svoj ikonografski repertoar i nije sasvim jasno odakle ih je preuzeo. Te novine se najbolje ilustruju u Vasilijevom likovnom predstavljanju svete Trojice kao  Hrista sa tri glave. U srpskom crkvenom slikarstvu ovakve predstave ovog motiva su veoma rijetke i ne odgovaraju propisima vizantijskog slikarstva te je u svom razvoju umjetnik imao čvršći dodir sa zapadnim slikarstvom u Dubrovniku, ali i sa freskama Vicka Lovrovog u Tvrdošu.

U crkvi se čuvaju i carske dveri iz XVII vijeka sa bogatim duboreznim ukrasom koje je radio nepoznati majstor koji se ugledao na slikara Georgija Mitrofanovića. U crkvi svetog Klimenta nalazi se i ikona Bogorodice sa Hristom, Jovanom pretečom i apostolom Petrom, rad nepoznatog slikara iz sredine XV vijeka.

Građena je početkom XVII vijeka kao grobni hram neke srednjovjekovne vlasteoske porodice, a freske su nastale po želji Radoja Mihaljevića 1623. godine. Izvanredan je primjer sakralne arhitekture izvan manastira i urbanih centara. Locirana je u naselju Mostaći udaljenom od centra Trebinja tri kilometra. Ova crkva je u narodu poznata i kao Klimentica, a posvećena je svetom Klimentu Rimskom, svetitelju koji je imao širok krug poštovaoca i slavljenika što je posljedica jake romanske tradicije. Trag kulta svetog Klimenta zadržao se u cijeloj južnoj Dalmaciji odnosno u  Dubrovniku i Kotoru.

Crkva svetog Klimenta u Mostaćima je nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine.

Latitude: 42.712053, Longitude: 18.334267